Verslag 1 HUSkeys: Housing under Stress
22 april 1994: Op 22 maart vond de Housing Under Stress bijeenkomst plaats bij de NWR te Almere . De lezingen werden verzorgd door Nico van Velsen, directeur NWR en Noud de Vreeze, directeur Stimuleringsfonds voor de Architectuur, gevolgd door een tiental korte presentaties van snelle, goede, goedkope oplossingen voor het nijpend woningtekort van vandaag door de zogenoemde Huskeys.
Housing under stress: HUSkeys willen DISCUSSkeys!
Hus staat voor Housing under enzovoort, de Keys voor de sleutels van de oplossing van dat fenomeen. Sledehonden trekken de slee, gaan pas goed onder barre weersomstandigheden, hebben een ijzeren conditie en over het algemeen een wat bijterige leider, vandaar.
L’histoire se répète. Alle leed is cyclisch. Oorlogen en natuurrampen veroorzaken demografische verschuivingen, waardoor men zich geconfronteerd ziet met piekbelastingen op de woningmarkt. In zeer korte tijd moeten in zo' n situatie woonhuizen gerealiseerd worden, die makkelijk en goedkoop te bouwen zijn. Een ontwikkeling van complete tevoren gefabriceerde bouwprodukten zodat arbeid op lokatie tot het uiterste teruggedrongen wordt. Door het enorme aantal asielzoekers in Nederland en sowieso de achterstand in de woningbouw is er een tekort ontstaan van enkele tienduizenden woningen. Dat in dergelijke situaties vindingrijk en mooi gebouwd kan worden bewees ondermeer de door Jan Westra in zijn inleiding getoonde houtsysteembouwprojecten, zoals die gerealiseerd werden in Groot Brittannië in de zestiger en zeventiger jaren. Tijd dus om eens serieus rond de rafel te gaan zitten.
Maar er is meer aan de hand. Niet alleen is er een enorme vraag waar men niet aan kan voldoen, de organisatie en structuur van volkshuisvesting zijn dramatisch veranderd. Nico van Velsen betoogde dat die veranderingen zich globaal op drie terreinen afspelen. Ten eerste in positie en verantwoordelijkheden van woningbouwcorporaties en gemeentes (meer beslissingsbevoegdheden op lokaal politiek niveau). Ten tweede het feit dat de traditionele consument verdwenen is en tot slot dat er een nieuwe generatie lokale bestuurders zal komen met een andere stedebouwkundige visie. Dit zal drastische gevolgen hebben voor het bouwen en leiden tot andere en nieuwe inzichten over het fenomeen woningbouw en tot nieuwe bouwprodukten. Bouwen dat aansluit bij de wensen van de consument zonder het experiment te schuwen . Onwennigheid, traditie en een gebrek aan creativiteit zijn er de oorzaak van dat er saai gebouwd wordt en niet de wijze van bouwwetgeving. Het decentraliseren van verantwoordelijkheden is een goede zaak, zo stelde Van Velsen, maar een van de grootste gevaren hierbij blijft dat er concessies aan kwaliteit door toenemende prijsdruk kunnen ontstaan.
Ter linkerzijde jankten onrustig de Huskeys: 'Heeft de NWR de Gemeentes en Woningbouwcorporaties hierover al ingelicht?' De stemming zat er in. Maar ze mochten nog niet. Eerst was de heer Noud de Vreeze aan het woord!. 'Koop-m'n-boek' de Vreeze wandelt bladerend in eigen werk door de jongste geschiedenis van het bouwen (va 1880) en komt tot de opzienbarende conclusie dat de plattegronden in de brochure van Bakker Schut uit 1918 in feite heruitgegeven zouden moeten worden waaruit men naar gelieve een woning kiezen kan. Tussenkomst van een architect, bemoeienis van een daartoe opgeleide bij de realisatie van volkshuisvesting is volstrekt overbodig. Dit bij monde van de directeur van het Stimuleringsfonds Architectuur: 'Het is plezierig dat u zich allen over het probleem gebogen heeft, het is leuk al die ontwerpen maar ze zijn niet uit te voeren.' (de ontwerpen waren nog niet gepresenteerd , red.)
De opdracht voor de tegenlezingen luidde: bedenk een vrijstaande woning. De te ontwerpen woning leent zich voor huisvesting aan de onderkam van de markt. Huisvesting die zich snel en goedkoop laat bouwen en ook in omgekeerde richting laat demonteren. De afmeting van de woning is afgestemd op een gemiddelde bezetting van vier personen in een soort gezinsverband.
At Tuns liet de asylist buitengewoon actief wonen, waarin een spanningsveld tussen rusten en verblijven verwezenlijkt werd. Vermoste binnenplaatsen; een verregaande caravanisering uitmondend in een stedebouwkundige versie van 3500 woningen, binnenkomen via de bedden, afzakken langs de natte cel zo op de gratis geleverde Chaise Longue en dit alles leverbaar vanaf f16.000,-.
Jan Brouwer begon met wat men beter Wouwsing under stress kan noemen: ruim een veldje leeg, gooi daar materialen neer en laat woningzoekenden daar rustig Free basen à la de jaren zestig. De bouwelementen moeten als het ware achter op de fiets meegenomen kunnen worden. Op de buitenelementen van Rotswol kan men het beste varkensmest smeren, zodat verticaal tuinieren mogelijk wordt. (De later op de avond door Frank van Waes fel verdedigde aaibaarheidsfactor van gebouwen zal trend worden). Via deze omweg belandde Brouwer bij de CD 20 serie. 'Noodwoningen vragen om deze benaming', zo zei hij.
Marcel Vroom introduceerde Huizen onder spanning in hoogspanningsmasten zonder meterkast. Jan Westra lobbyde een complete Booosting-wijk. Het spiraaltje van Jouke Post spreekt voor zich.
Voorbeelden te over die om serieuze bestudering en benadering vroegen. De NWR werd dan ook uitgenodigd te reageren. Vergadertijgers als zij zijn werd er lang en inhoudsloos op die vraag gereageerd. De NWR heeft de tijd nodig deze avond tot zich te nemen en te analyseren.
Miente Janzen
publicist
aankondiging van deze activiteit