Verslag Vrije Vormgeving in de architectuur I

26 april 2000: Verslag Vrije Vormgeving in de architectuur I

Vrije vormen in de architectuur. Een lesje scheepsbouw.

Geen echt bedrijfsbezoek maar meer een symposium onder de titel: “Vrije vormen in de Architectuur”, met als onderliggend thema het aftasten van een mogelijke relatie tussen de bouwkunde en de scheepsbouwkunde. Deze laatste discipline maakt al vanaf haar prehistorische ontstaan noodgedwongen gebruik van dubbelgekromde vlakken en heeft op dat gebied zowel in geometrische als in technische zin een uitgebreide kennis en ervaring. In de scheepsbouw is design, engineering en production / manufacturing zeer nauw op elkaar betrokken en wordt tegenwoordig op grote schaal gebruik gemaakt van geïntegreerde software. Hoe anders is dat nog in de bouwkunde. Daar wordt de min of meer recente behoefte aan toepassing van dubbelgekromde vlakken niet ingegeven door stromingstechnische noodzaak, maar door enerzijds overwegingen van ideële aard en anderzijds door de mogelijkheden die door moderne computers worden geboden om al dan niet random geometrieën te genereren, waarvan men zich vroeger ternauwernood een voorstelling kon maken. In het kader van het branche-vreemde Booostingjaar leek het een mooie gelegenheid om eens bij de scheepsbouw een kijkje te nemen en deze te spiegelen aan de ontwikkelingen in de architectuur. De werf van Van der Giessen-De Noord te Krimpen a.d. IJssel was zo bereidwillig om ons het een en ander te laten zien over ontwerp en productie van een schip.

Om zowel overzicht als evenwicht in het programma te brengen, werden zowel jonge pas afge-studeerde ontwerpers alsook ervaren architecten, alsmede een vertegenwoordiger uit zowel de bouwkundige constructeurswereld met veel ervaring op het gebied van het dagthema, alsook uit de scheepsbouwengineering voor het houden van een korte inleiding uitgenodigd. Helaas moesten beide laatstgenoemden door omstandigheden op het laatste moment verstek laten gaan, zodat het zwaartepunt, tegen de bedoeling in, geheel op het architectonische ontwerpvlak kwam te liggen.

De sprekers
Het onderwerp werd door de verschillende wél aanwezige inleiders opgehangen aan eigen projecten. Erwin Hilbrands en Kees Draaisma ontwierpen voor hun ingenieursexamen in Delft een nieuwe dierentuin in Emmen. Als uitgangspunt hanteerden zij een beeld van verschuivende en botsende aardschollen, die de verschillende continenten representeerden en in hun gescheurde grensstroken afscheidingen vormden tussen de verschillende activiteiten. Hier lagen ook de routes voor het publiek, die al wandelend van het ene werelddeel naar het andere konden “zappen”. Hun concept leverde niet alleen inspiratie op voor een organische vormgeving, maar ook voor een specifieke ontwerpmethode.

Michel Post was afgestudeerd op een ontwerp voor “Xanadu”, een centrum voor een uitgaanscultuur, waar “oud en nieuw” konden samengaan. Het resultaat was een amoebe-achtige structuur in het Amsterdamse IJ, half in en half uit het water, waarvan de vorm in hoofdzaak was bepaald door emoties met verwijzingen naar mythologische figuren uit de klassieke oudheid. Zijn presentatie werd geheel verzorgd door een mengeling van video- en diaprojectie, welke door de beperkingen van de aanwezige apparatuur niet helemaal tot zijn recht kwam.

Lars Spuybroek legde aan de hand van een viertal projecten van zijn bureau uit, dat vrije vormen eigenlijk helemaal niet zo vrij zijn, maar volledig worden bepaald door primitieven, waaraan een grote hoeveelheid geometrische informatie is toegevoegd. Hij gebruikt bij zijn vormgeving diverse compu-terprogramma’s, waaronder Maya, naast andere maquette-achtige hulpmiddelen. 

Karel Vollers tenslotte gaf een uiteenzetting over zijn studie naar gebogen vlakken, de door hem ontwikkelde methode om dergelijke vlakken te genereren en te klasseren, en de mogelijkheden, die dergelijke vlakken in verschillende categorieën kunnen bieden voor de architectuur.

De scheepswerf
Het afsluitende bezoek aan de scheepswerf legde de nadruk op het proces van ontwerp en ver-vaardiging van onderdelen van de scheepshuid en op de getrapte assemblage daarvan. Het daarvoor getoonde enthousiasme van de deelnemers is een aanwijzing voor een zekere verwantschap tussen bouwkundigen en scheepsbouwers. In de kleine groepen die nog wat napraatten, is dat zeker nog verder uitgewerkt. Een interessante, informatieve middag bij het grotendeels in de beroemde "Hal van Quist" ondergebrachte scheepsbouwbedrijf.

Jan van der Woord
secretaris Booosting

Aankondiging Vrije Vormgeving in de architectuur I
Aankondiging Vrije Vormgeving in de architectuur II