Booosting 20 jaar vooruit! Verslag I Nieuwe perspectieven voor bouwinnovatie
11 oktober 2008: Booosting 20 jaar vooruit! Verslag I Nieuwe perspectieven voor bouwinnovatie gaat over de lezing 'De veranderende rol van innovatie voor economie en samenleving' van Ruud Smits
Innovatie, het oudste beroep van de wereld
‘Innovatie is het oudste beroep van de wereld’ is de boude uitspraak van prof. dr ir Ruud Smits bij het begin van zijn voordracht. Al in de oudheid had de bedenker van beter gereedschap voorsprong op zijn soortgenoten. Innovatie is dus van alle tijden en innovatie heeft ook altijd een wezenlijk verandering van de maatschappij bewerkstelligt. Zo heeft de uitvinding van het wiel het hele transportsysteem veranderd en heeft de uitvinding van de stijgbeugel in de 5e eeuw in Mongolië een beslissende invloed gehad op de ontwikkeling van een klassenmaatschappij in 16e eeuws Europa.
Maar’, zo waarschuwt Smits, ‘Innovatie is veel meer dan Research en Development’Het is vreemd dat de overheid met het programma Nederland-Innovatieland zo inzet op innovatie in de industrie. Zeventig procent van de Nederlandse economie bestaat uit diensten, en in de toekomst groeit dit percentage alleen maar. Een groot deel van de innovatie is dan ook te vinden in de dienstensector. Big Brother van Endemol is een zeer succesvolle innovatie. En in de tuinbouw, een belangrijke sector in Nederland, wordt er niet meer fruit verkocht maar worden er wel steeds meer diensten aan gekoppeld. Bijvoorbeeld geschild, of als gemengde fruitsalade in bakjes. Niet meer maar wel onderscheidend van de concurrenten én met meer winst.
Ruud Smits wil graag een veelgemaakte verwarring de wereld uit helpen: die tussen inventie en innovatie. Inventie is een wetenschappelijk proces waar nieuwe ontdekkingen gedaan worden, innovatie is een maatschappelijk proces waar waarde aan een nieuw idee gekoppeld wordt. Einstein is een duidelijke inventor, Bill Gates een rasechte innovator.
Innovatie is geen solistisch werk zo stelt Smits. Het is teamwerk, waar geharde Beta’s samenwerken met Gamma’s; techneuten met commerciëlen. Want een innovatie is pas een innovatie als het een succesvolle markt kent. ‘there in no more beautiful curve than the selling curve’ plachte Raymond Loewy, ontwerper van de greyhoundbus en het cola flesje te zeggen.
Nog een misvertand: Innovatie komt de slimme geest aanwaaien. Nee, zegt Smits: innovatie is moeilijk. Voor innovatie moet men uit de bestaande systemen breken. Gewoonten en normen opzij zetten, tegenstand overwinnen. Creative Destruction: de oude strcuturen afbreken om er weer nieuwe, verbeterde structuren voor te kunnen opbouwen.
Innovatie vergt dan ook een lange adem: het is een continue inspanning om mensen te overtuigen en concurrenten voor te blijven. De omstandigheden veranderen daarbij doorlopend: economische structuren veranderen, de globalisering zet door. Een land als Nederland kan al lang niet meer concurreren met opkomende industriële landen als Korea en China. We moeten doorschuiven in de Value Chain: meer toegevoegde waarde aan diensten en producten koppelen: extra diensten, vernieuwde zorg, uitdagend design. Hierin loopt Nederland (nog) voor ten opzichte van de Aziatische landen. Deze verschuiving van aandacht betekent ook een andere wijze van onderwijs: meer op creativiteit, meer nadruk op samenwerking en oorspronkelijk denken, minder op het stampen van kennis.
En voor de bouw, heeft Smits nog innovatiesuggesties voor de bouw? Jazeker. De eerste is de huidige aanneempraktijken te veranderen. Minder op kosten, meer op life-cycle costs en dus meer op kwaliteit. Ook het onderwijs moet aangepast. Ook in het bouwkundig onderwijs moet meer de nadruk komen op creativiteit en samenwerking. Niet alleen met de eigen (beta) schoolgenoten, maar ook met gamma studenten als bedrijfskunde en economie. En pak de twee huidige thema’s op: zorg en duurzaamheid. De babyboomers gaan vanaf volgend jaar met pensioen. Speel er op in met meer diensten. Misschien is dat nog wel het belangrijkste advies van innovatieprofessor Smits van deze bijeenkomst: minder stenen stapelen, meer diensten.
Frido van Nieuwamerongen
Programma Booosting - 20 jaar vooruit!