Houtinnovaties

Een onderzoeksmiddag in het teken van houtinnovatiesin zoals de Skatebowl, een houten brug, lichtmast en vangrail, en ook gevelsluitende elementen en houtmodificaties.

Twintig - deels skateboardende- studenten van de TU Eindhoven, ontwikkelden o.l.v. architect Marc Maurer van MUA (Maurer United Architects) het ontwerp van de skatebowl voor Area51 Skatepark. De in hout uitgevoerde draagconstructie dicteert een uiterst secuur maatwerk, vooral omdat de onderkant van de constructie in het zicht is. De beplating is vervaardigd van drie lagen plaatmateriaal, twee lagen vuren- en een laag berkenhout. In theorie zijn houten platen in een richting te buigen, in deze praktijk werden met zeer secuur maatwerk dubbel gekromde oppervlakten gerealiseerd.

In 2001 is de bouwdienst van Rijkswaterstaat met XX architecten gestart met een voorstudie naar verschillende internationale modellen van houten bruggen. Vervolgens is in opdracht van de Dienst Weg- en Waterbouwkunde een eerste ontwerp voor een houten verkeersbrug gemaakt. Omdat vormgeving bij gebruik van hout een belangrijk element is, is XX Architecten betrokken bij het vervolg van het proces. Uitkomst is een revolutionair ontwerp voor een geheel houten brug voor tweerichtingsverkeer metdrie rijstroken en twee vluchtstroken en een middenberm. Een van de belangrijkste aspecten van het ontwerp van een houten brug is de constructie van het wegdek. Er is gekozen voor gelamineerde houten T-liggers (600mm hoog) die een doorlopende plaat ondersteunen. De verkeersbelasting wordt zo over meerdere T-liggers verdeeld.

Naast uitleg over deze brug zal een demo van een houten lichtmast worden getoond en toegelicht.

De houten vangrail heeft een grote vervormingscapaciteit, die ervoor zorgt dat een voertuig wordt afgeremd zonder dat er onderdelen afbreken. Voor botsende auto’s is een kleine rail gemonteerd op gestoomd gebogen houten delen, die de energie kunnen opnemen. Voor een bus is een zware dubbele rail op houten palen gezet, die zorgt ervoor dat een groot aantal palen meeveert en de botsingsenergie naar de grond verplaatst. De onderdelen vervormen plastisch niet, reparatiekosten zijn dus laag. Uitlijnen van de vangrail is voldoende om klaar te zijn voor de volgende botsing. Na een viertal botsproeven is de geleiderail goedgekeurd voor toepassing langs rijkswegen in Nederland. De vangrail is in opdracht van DWW en het Centrum Hout ontworpen door TNO-Centrum voor Lichtgewichtconstructies, TU Delft (Civiele Technieken Geowetenschappen) en ontwerpbureau KIEM sustainable innovations.

De afgelopen tien jaar zijn de ontwikkelingen op het gebied van houtmodificatie in een stroomversnelling gekomen. De principes, mogelijkheden en onmogelijkheden van de diverse vormen van modificatie worden vanmiddag besproken. Inmiddels zijn er acht verschillende "merken" thermisch gemodificeerd hout verkrijgbaar in Nederland. Waldemar Homan van de SHR Hout Reserach Wageningen geeft uitleg over de verschillende thermische processen als koken, bakken en frituren, en de te bereiken eigenschappen (duurzaamheid, dimensiestabiliteit, sterkte en stijfheid). Met chemische modificatie is het bovendien mogelijk om vrijwel iedere gewenste eigenschap van hout te veranderen. Inmiddels is één vorm van chemisch gemodificeerd hout op de markt verkrijgbaar, terwijl een aantal andere processen op het punt staan om door te breken

”Gevelsluitende elementen zijn complexe bouwelementen, met een aantal essentiële functies die niet tijdens de uitvoeringsfase maar al tijdens de ontwerpfase onderkent en vastgelegd moeten worden” aldus Anne Terpstra van ingenieursbureau Boorsma b.v. te Drachten. De aannemer dient tijdens de offerte- en/of aanbestedingsfase al met de timmerfabriek te overleggen wie de zorg en de verantwoordelijkheid voor opbouw en verankering van de elementen draagt. Vooral de montage moet goed voorbereid zijn. De doorstart van de gevelsluitende elementen is interessant door de hoge prefabkwaliteit en de vele mogelijkheden op ontwerp- en technisch vlak.

Programma
15:00 Ontvangst
15:15 De ontwikkeling van de houten skatebowl

Marc Maurer architect/Maurer United Architects

15:35 De ontwikkeling van de houten brug

Aad vd Burg projectleider duurzaam bouwen en houtinnnovaties/RWS

15:55 De ontwikkeling van de houten vangrail

Jan Willem vd Kuilen Universitair docent Hout en Houtconstructies/TU Delft, fac. CTG

16:10 Film botsproeven houten vangrail

16:15 Pauze

16:45 Houtmodificatie, de schepping van een nieuw materiaal

Waldemar Homan SHR Hout Research Wageningen.

17:05 De herontdekking van gevelsluitende elementen

Anne Terpstra Ingenieursbureau Boorsma

17:25 Discussie o.l.v. Jouke Post

architect/directeur XX architecten & hoogleraar TU/e Bouwkunde

17:45 Naar de Skatebowl, Area 51 Skatepark

18:00 Skatedemo's & borrel

19:00 Eind

U bent van harte welkom!

Verslag Houtinnovaties