Verslag Workshop 21 september 2005 met EGM architecten over nieuwbouw Erasmus MC Rotterdam

21 september 2005: Nieuwbouw van een academisch ziekenhuis is een opgave van superlatieven: 300.000 m2 bouwen op een kleine postzegel in hartje Rotterdam, op een bestaande plek waar de (spoedeisende) hulp gewoon moet doordraaien. Een operatie van minstens 15 jaar.

Booosting denkt mee

EGM’s uitgangspunt voor de nieuwbouw is een gelaagde opbouw. Eerst de hoofdopzet met een ruime, heldere structuur. Vervolgens nadenken over de technische opzet van het casco en daarna pas de inbouw. Het basisprincipe voor de cascoflexibiliteit is overmaat. Bij grotere hoogte, breedte en diepte blijven er immers meer mogelijkheden open.
Bij de inbouw voldoet het overmaatprincipe echter niet. Hier moeten uiteindelijk keuzes gemaakt worden. EGM heeft Booosting gevraagd om samen met hen en EMC dieper in te gaan op het vraagstuk van de flexibele inbouw.
In één dag heeft een groep Booosting experts (architecten, industrieel ontwerpers, adviseurs, producenten, beheerders en gebruikers samen) het thema van alle kanten aanschouwd met als basisvraag: “Hoe vervult het EMC zijn flexibiliteitbehoefte?”

Een van de centrale adviezen was het containerbegrip ‘flexibiliteit’ meer inhoud te geven en daarom verder uit te werken. Bijvoorbeeld in een flexibiliteitsplan; zoals bij de start van een onderneming ook een ondernemingsplan gemaakt wordt. Waarom is flexibiliteit nodig, voor wie, wanneer, waar en hoe? Wat zijn de verwachte opbrengsten in geld, tijd, overlast? Waar liggen de verantwoordelijkheden en wie ondersteunt het plan?
In het verlengde van dit plan moet gewerkt worden aan de communicatie met alle betrokkenen. In de huidige ziekenhuis is flexibiliteit een te abstract begrip en sneeuwt het snel onder bij andere eisen, zoals de nieuwe professor die bij intrede een geheel nieuwe vleugelindeling wenst.

Zonder direct vooruit te lopen op de uitkomsten van deze aanpak, veronderstelden de meeste deelnemers dat een hybride aanpak het meest waarschijnlijke is. Een menging van zeer flexibele onderdelen, bijna meubels, tot vaste (metalstudachtige) wanden. Enkele deelnemers gaven daarbij aan dat vaak de esthetische veroudering eerder een reden is tot vervanging dan de technische levensduur. Uit onderzoek van Oskomera blijkt dat verplaatsbare wanden pas economisch rendabel zijn na drie tot vijf keer verplaatsen.

Vanzelfsprekend was er veel aandacht voor de installaties die in een ziekenhuis al snel 40 % van de kosten vertegenwoordigen en een essentieel aspect vormen bij flexibilisering. In de opzet van EGM zijn de installaties een ‘backbone’ met aftakkingen. Een gestructureerd systeem is een goede oplossing, maar ook andere verdeelprincipes verdienen nadere studie stelden de deelnemers. In de verwevenheid tussen de uiteinden van het installatienetwerk en de afbouwdelen zit de grootste ontwerpopgave.

De deelnemers beaamden na afloop dat de inbouwopgave voor EGM vooralsnog geen technische opgave maar een organisatorische opgave behelst. Net als in andere workshops toonden de Booosting deskundigen een nuchtere blik, waarbij een technologische vernieuwing eerder wordt gezien als eindresultante van een weloverwogen traject dan als ultieme oplossing voor alle problemen. In het advies ‘ Doe simpel en veel voorkomend eerst. Doe complex en duur later.’ wordt deze nuchterheid misschien wel het krachtigst getypeerd.

Frido van Nieuwamerongen Arconiko architecten
André Roelofsen Designers ’N Associates | DNA
Bestuursleden Booosting

aankondiging van deze activiteit