Verslag Timmerhuis Rotterdam

25 juni 2015: In de historische binnenstad van Rotterdam wordt een deel van het Stadstimmerhuis (1952) gerenoveerd en ‘aangebouwd ‘ met een prachtig en multifunctioneel gebouw naar ontwerp van het Rotterdamse OMA i.s.m. ABT. Timmerhuis Rotterdam heeft een zeer complexe staal-glas-constructie en wordt derhalve door mijn stadsgenoten aangeduid als ‘Glasbak’. Booosting kreeg op 16 juni uitleg van de projectpartners van Gemeente Rotterdam, OMA, Heijmans en Pieters Bouwtechniek en bezoekt uiteraard het project.

Verslag Timmerhuis Rotterdam

Op de plint komen winkels en het Stadsmuseum, de kantoren op etage 1 t/m 5 zijn eigendom van de Gemeente Rotterdam en de bijna 90 appartementen zijn ‘getrapt’ verdeeld over verdieping 6 t/m 13. Deze piramide-opbouw heeft een aantal pluspunten; Alex de Jong - projectarchitect OMA: “Er is ontworpen op weinig windlast, maximale bezonning en veel buitenruimte, ook voor de kleinere woningen.” De luie trap naar de kantoren komt uit op een groot atrium

Het gebouw heeft een complexe staalconstructie “die in al zijn heftigheid ook binnen wordt getoond”. Een rigide structuur van pixels met een raster van 7,20 x 7,20 x 3,60m, enorme overspanningen en hoeveelheden staal (75kg staal/m2, een halve Eifeltoren), vierendeelliggers en triple glas met folie-randen om het gewenste ‘wolkerige (condens)gevoel’ te bereiken.

Leon Wielaard is opgeleid als architect en nu werkzaam als vastgoedontwikkelaar van de gemeente Rotterdam. Hij vertelt de eisen waaraan het gebouw moest voldoen: extra kwaliteit aan de binnenstad toevoegen, duurzaam en van ‘goede architectuur’ zijn. En aan deze eisen is voldaan. Timmerhuis Rotterdam is Breeam excellent gecertificeerd voor zowel de renovatie als de nieuwbouw van de woningen, kantoren en commercie. Op de vraag naar de bouwsom kan hij helaas geen antwoord geven. Maar in de regionale krant is onlangs €100.000.000 genoemd.

Het was een ‘hel of an engineering’, maar het is Pieters Bouwtechniek uitstekend gelukt. De gaten in de stalen liggers voor leidingen, waren soms zo groot “dat je je afvraagt waar de balk is en wat de stijfheid nog is” aldus directeur Rob Doomen. Het gebouw hangt tussen twee kernen en heeft 22 meter overspanning, waardoor er een vrije hal in het midden is. Dit gratis overdekte en publieke heeft een verbindende functie tussen de Coolsingel (tussen het Stadhuis en het voormalig Postkantoor) en het Laurenskwartier. Er is overigens een aantal urbanisten onder de aanwezigen dat zich afvraagt of een diagonale passage die direct op de hippe vernieuwde Meent uitkomt, niet een logischer ontsluiting zou bieden. Verder wordt de gevel op de begane grond afgesloten door halve (geïsoleerde) glazen cilinders die als een gordijn onder de glazen wolk staan; deze glasstructuur is onafhankelijk van de bovenliggende staalconstructie.

Rob Doomen: “In de fundering zitten veel innovaties. Het is een slim constructief concept met extra kolommen in de kernen om de lengte van uitkragingen te reduceren. Elk element in de constructie kan er uit zonder dat dat nadelig is voor de constructie van het gebouw! De constructie is bepaald op de vervormingen en het plaatsen van de gevel was de grootste puzzel van de engineering. De lasrupsen en de staaldiktes zijn afgestemd op de belastingen. Er zijn bijzondere schuifverbindingen geplaatst om de gevel recht te kunnen hangen; het stellen gaat met een megaschroef.”

Heijmans is een innoverend aannemer: het ontwikkelt/bouwt o.a. Heijmans One, een verplaatsbaar eenpersoons huis, een 3D-geprinte stalen brug en het 3D-geprinte Amsterdams Canelhouse. Heijmans is ook initiatiefnemer in Spark, een kennis- en innovatiecentrum voor de bouw en een samenwerking met TU/e, Avans Hogeschool, provincie Noord-Brabant en gemeente ‘s-Hertogenbosch.
Projectdirecteur Arjan Geelen is duidelijk: “In het contract staat een bijzondere clausule: een boete van 35K/dag vanaf 1 december 2015. Maar wij zijn 1 oktober klaar!. Wij gaan nooit bouwen buiten als we geen goed ontwerp hebben.“

De aanpak van dit project is voor de Heijmans Groep ook uniek: de divisies Utiliteitsbouw, Vastgoed, Civiel en Woningbouw hebben hier een integrale samenwerking. Bijzonder is ook de uitvoering in 3D BIM en de System Engineering, voor een zeer gecontroleerde projectvoorbereiding en –organisatie. Het gebouw is uitgewerkt in Revit en gekoppeld aan Robot.

Vanuit de twee stalen kernen is het gebouw symmetrisch uitgebouwd. Om vervormingen te voorkomen was er dagelijks overleg over de maatvoering met CSM Steelstructures uit België. En het is gelukt: de grootste vervorming was slechts 1cm. Dagelijks hebben 8 à 12 lassers het 62,7mm dikke plaatstaal aan elkaar gelast. Aan de kolommen hangen vierendeelliggers en vakwerken-spanten.
Voor de gevels heeft Scheldebouw de grote elementen geproduceerd. Voor de woningen zijn dat elementen van 3,60 x 3,60m en voor de kantoren van 1,80 x 1,80m. De zeefdruk maakt het prettig om naar buiten te kijken. En tijdens het bezoek aan de bouwplaats blijkt dat wel te kloppen.

Een fantastisch uitzicht over de dynamische binnenstad vanaf het topterras van het nieuwe Rotterdamse icoon.

Gyuszi Florian
secretaris booosting

Jolanda Steenhouwer
coördinator booosting

aankondiging Timmerhuis Rotterdam
presentaties Timmerhuis Rotterdam