Janboel #12
31 mei 1998: Jan Brouwer en Jan Westra maken er in BouwWereld een Janboel van. Dat betekent een jaar lang genieten van hun briefwisseling over architectuur. Deze editie is geplaatst in BouwWereld 11 d.d. 31 mei 1998.
Janboel #12
Hallo Jan,
Zes maal komt het woord 'tijd' (inclusief ‘time’) in je laatste brief voor. De tijd als extra dimensie begint door te dringen in de architectuur. Ook ik heb een student die op Schiphol een project ontwerpt dat vergelijkbaar is met het plan van jouw pupil. De grens en het wachten zijn hier de motieven. Het doden van de tijd aan gene zijde van de virtuele grens is een merkwaardig verschijnsel. Kennelijk moeten de architecten oplossingen zien te vinden voor de wanorganisatie in de lucht. ‘Just in time delivery’ van passagiers en vliegtuigen lijkt een betere oplossing dan het organiseren van een internationale kermis van licht en duisternis op de luchthavens.
Tijdens mijn laatste jetlag-lijden (na een bezoek aan New York) vond ik Vitruvius op de plank. Zijn opsomming van de eigenschappen van de architect is nog steeds merkwaardigerwijs up to date. Ik citeer: “Van de architect verwacht men een kennis die is verrijkt met vele vormen van scholing in een groot aantal takken van wetenschap. Men kan in feite in alle vakgebieden en vooral ook in de bouwkunde twee zaken onderscheiden: dat wat aangeduid wordt en dat wat aanduidt. Aangeduid wordt het voorgenomen project waarvan sprake is; wat het aanduidt is de voorstelling daarvan, volgens wetenschappelijke methoden ontwikkeld.”
Zijn de ontwerpers van de gebouwde omgeving wel meegegroeid met de ontwikkeling van de maatschappij. Een luchthaven is in dat geval een afschrikwekkend voorbeeld. Chaos buiten de binnenlandse grenzen. Mainport Amsterdam Schiphol is eerder painport dan een levendig, enerverend en stimulerend centrum in onze maatschappij. Juventus en Real Madrid hebben inmiddels begrepen dat er om Amsterdam Schiphol een hoge dijk is aangelegd. Daar helpt geen lieve Hansje Brinkje (zou Jos familie zijn?) meer aan.
Het zou doodzonde zijn als de luchthaven als een onneembare vesting in de polder blijft liggen, belaagd door Jan en de milieuman. Schiphol staat ook al op diverse zwarte lijsten, ontdek ik. Zien wij als ontwerpers werkelijk geen kans om een zodanig inrichtingsplan te maken dat een zo indrukwekkend instituut als een luchthaven een acceptabele positie inneemt in onze maatschappij. Zonder vleugels zijn we nergens meer. Vergeet Vitruvius wat mij betreft. De opgave van de komende decennia gaat verder dan de ‘aanduiding’ en de ‘duiding’.
We zullen zien wat Paars II er van maakt.
Het is inmiddels wel duidelijk dat Endemol een grote vergissing heeft gemaakt. Natuurlijk had Showbizcity gekoppeld moeten worden aan de wachtruimte op de luchthaven. Heeft Jos ook af en toe een schnabbel. Dat zou werkelijk grensverleggend zijn geweest.
Je Jan (Brouwer)