Janboel #2
09 januari 1998: Jan Brouwer en Jan Westra maken er in BouwWereld een Janboel van. Dat betekent een jaar lang genieten van hun briefwisseling over architectuur. Deze editie is geplaatst in BouwWereld 1 d.d. 9 januari 1998.
Janboel #2
Hallo Jan,
Het is alweer een tijd geleden dat we elkaar geschreven hebben, maar het zou te obligaat zijn nu naar je gezondheid te vragen. Deze briefwisseling stijgt boven onze eventuele gezondheidsperikelen uit. Hoogstens zouden we elkaar kunnen informeren over de toestand van de architectuur. De tijd speelt hierin een belangrijke rol.
De tijd als stip, als factor en als dimensie. Heeft de factor tijd in het algemeen een slechte invloed op menselijke wezens – men wordt er ouder van – de architectuur verjongt voortdurend en dat is verwarrend. Is die verjonging her resultaat van maatschappelijke processen of is het een kwestie van de brutaliteit van de avant-garde?
Duurzaamheid is zo’n verjongingsbegrip waarmee we inmiddels doodgegooid worden. Duurzaam: bestemd om te duren, weinig vergankelijk voor langere duur, op den duur. Je weet dat ik van Van Dale houd. Het woord alleen al in verwarrend. Maar de duurzaamheid in het bouwen is mogelijk nog meer verwarrend. Je associeert het et veel natuurlijke tradities, veel gras en vreemde vormen.
De bouwtechnische verworvenheden van de laatste decennia schijnen in het duurzame jargon volstrekt te zijn vergeten. Er wordt vel te weinig naar methode gekeken. Soms denk ik dat de plaggenhut de enige inspiratie is. Nu de bouwindustrie zich inspant om te komen tot een hogere aggregatiegraad van de gebouwde omgeving, begint de eco-architectuur op te bloeien. Juist door de prefabricage ontwikkelt zich een beeld van de architectuur met een eigen signatuur. Een signatuur waarbij materiaal en methode herkenbaar zijn, waar de flexibiliteit en de mutatiecapaciteit vanaf stralen. Ik bedoel hiermee niet de high-tea-high-tech architectuur, waarbij het beeld van ondergeschikt belang is. Een zekere vergroening van de architectuur zal niet uitblijven.
Het heeft overigens niet lang geduurd, voordat de maatschappij de exogene schok van de oliecrisis te boven kwam en zich realiseerde wat er met de energieverspilling aan de hand was. Niet dat er onvoldoende energiebronnen in ons stelsel aanwezig zijn. Er is meer dan voldoende, maar we gaan er wel onhandig mee om. In Europa wordt nog steeds zo ongeveer 50% van de energie gebruikt voor het verwarmen, koelen en verlichten van gebouwen. O ja, en vlak het verticale transport ook niet uit. De zachte dwang tot verandering kan tot hele boeiende ontwikkelingen leiden. De afstemming van bouwkundige en installatietechnische oplossingen is er één van. Denk aan photovoltaïsche cellen en dynamische daglichtoptimalisatie systeem. Beide voorbeelden van onze gebouwede omgeving. Ik kan zo nog wel een tijdje doorgaan, maar ik neem aan dat een en ander in de loop van onze schrijverij nog wel eens aan de orde komt.
Er zullen ook maatschappelijke, politieke en economische maatregelen nodig zijn om veranderingen te bevorderen. Tot op heden speelt de overheid hier een bizarre, inconsequente rol. Maar daarover later. Een veranderende lifestyle is nodig om die duurzame ontwikkelingen te implementeren. Het is dringend nodig: van zitje tot city!
Met collegiale groet,
Jan (Brouwer)