Airey-woningen uit 1951 renoveren naar Energielabel A met behoud van het originele uiterlijk
28 september 2016: In het Van Eesterenmuseum is op 22 september 2016 een lezing georganiseerd over het behoud en de renovatie van de Airey-woningen in Amsterdam.
Airey-woningen uit 1951 renoveren naar Energielabel A met behoud van het originele uiterlijk
Sprekers waren architect Ron Baltussen (bureau Hooyschuur Architecten) en architectuurhistoricus Jeroen Schilt (Monumenten en Archeologie). “Kwaliteit is overal om ons heen, je moet het alleen zien en zichtbaar maken,” zegt Ron Baltussen, directeur van bureau Hooyschuur Architecten. Hij werkt momenteel aan de renovatie van de Airey-woningen die, op de houten vloeren na, van binnenuit geheel gestript gaan worden. Onderzoek naar de constructie wees uit dat het bouwsysteem nog geheel intact is, waardoor een renovatie financieel haalbaar bleek. Zelfs opwaardering naar energielabel A blijkt haalbaar. Dit kan door toepassing van aluminium geïsoleerde raamprofielen die de smalle maat van de originele stalen stoeltjesprofielen zoveel mogelijk benaderen. De huur van deze sociale woningen gaat na deze ingreep niet omhoog.
De woningen liggen in het ‘hart’ van het Van Eesteren buitenmuseum, een beschermd stadsgezicht. Het ensemble omvat dertien woonblokken met zes blokjes losse winkelwoningen. De architect J.F. Berghoef baseerde zich bij zijn ontwerp uit 1951 op het bouwsysteem ontwikkeld door de Engelsman sir Edwin Airey. In Nederland zijn ze gebouwd door de N.V. Nederlandse Maatschappij voor Volkshuisvesting (Nemavo) uit Amsterdam. Zogeheten "Nemavo-Airey"-woonblokken konden relatief snel gerealiseerd worden, met name dankzij de betonnen prefab-elementen.
Eigenschappen Airey-woningen
Airey-woningen hebben dragende gevels, die zijn samengesteld uit licht betonnen stijlen met dunne plaatjes van beton (40 mm). De vloer- en dakdraagconstructie bestaat uit lichte stalen tralieliggers met houten balken. De woningscheidende wand is opgebouwd uit sintelbetonblokken (B2-blokken), met specifieke elementen voor leidingen en kanalen. Het merendeel van de bouwonderdelen is geprefabriceerd en op het werk gemonteerd.
Bouwfysisch zijn de woningen kritisch. De geluidsisolatie is zeer beperkt en voldoet niet aan de huidige eisen. Zeker niet als er sprake is van gestapelde woningen.
De energetische kwaliteit is ondanks de aanpassingen in de loop der tijd vaak niet hoger dan label D/E. (De oorspronkelijke Rc-waarde van de buitengevels is 0,44.) De grootte – zeker in geval van eengezinswoningen – kan in de praktijk sterk verschillen.
De bruto oppervlakte van de begane grond kan variëren van circa 38 m2 tot circa 60 m2 (gemiddeld circa 45 m2). De grootte, in combinatie met een grote mate van flexibiliteit, is de positieve eigenschap van deze woning. De binnenwanden die niet-dragend zijn kunnen vervangen worden. Dit biedt mogelijkheden om zonder ingrijpende constructieve maatregelen de plattegrond aan te passen.
Excursie Airey-woningen
Op zaterdag 3 juni 2017 wordt er een excursie georganiseerd naar deze woningen.
Interessant is hierbij het artikel in de Bouwereld van 12 november 1993 over de renovatie van de Bergpolderflat te Rotterdam met identieke bouwfysische en geluid- en plattegrondproblemen.