Verslag Projectbezoek nieuwe Lely Campus
11 juni 2013: Familiebedrijf Lely houdt van innoveren en het leven eenvoudiger maken. Sinds haar oprichting in 1948 richt het zich op de verbetering van het welzijn van mens en dier uit in melkvee-industrie. Samenwerken met de natuur, samen nadenken over de toekomst van de landbouw is daarbij van groot belang, aldus Ferdi Buijsrogge, want het kan altijd smarter, faster & stronger.
Lely: koplopers in landbouwinnovatie
Lely telt (internationaal) 2000 werknemers, waarvan twintig R&D-ers. Innovatie is belangrijk voor Lely wat geresulteerd heeft in 3000 actieve patenten. Tegenwoordig is Lely marktleider in melkrobots en heeft het een belangrijke positie in stal- en voedingssystemen en graslandmachines.
Ferdi Buijsrogge is directeur vastgoed bij Lely en kreeg bij aanvang van deze functie de mededeling "We moeten verplaatsen en jij moet een nieuw gebouw verzinnen". Er staan ook veel oude gebouwen op de diverse locaties, een deel is inmiddels mentaal en technisch afgeschreven en wordt gesloopt, een deel blijft behouden en wordt gekoppeld aan de nieuwbouw.
Hij schetst de uitgangspunten voor de nieuwbouw van kantoren en productiehal:
> Imago, maar geen bankuitstraling want de klanten zijn boerenmelkveehouders
> Productie en engineering dicht bij elkaar (vanwege gebleken voordelen functionele overlegmogelijkheden)
> Innovatie, en duurzaamheid en doelmatigheid én een nieuw hoofdkantoor.
In september 2010 is gestart met het ontwerpproces, het wordt een langgerekt gebouw met 23.000m2 vloeroppervlak voor productie en kantoren en plaats voor hightech startup bedrijven. Op het dak een parkeerdek met 900 plaatsen (20.000m2). In augustus 2013 is de oplevering.
Machiel Hopman architect partner ConsortArchitects heeft met Lely een haalbaarheidsstudie gedaan De kracht van integraal ontwerpen. Kernwoorden: tijd & ambitie (zeer kort tijdsbestek) en samenwerken (groot ontwerpteam). De transparante gevel langs de snelweg biedt openheid en is voorzien van superisolerend hoogisolerend glas.
Daar waar mogelijk zijn gebouwdelen geprefabriceerd, zoals de bedrijfsvloer en de fundering. De stalen kantoorconstructie is gemaakt bij Hollandia. Het 100 meter spant blijkt - liggend - gelast, is daarna in vier stukken gezaagd en op nachttransport over water verplaatst. De stalen trappenhuizen hebben ook een stabiliteitsfunctie en zijn over zee naar de haven van Maassluis vervoerd.
Uiteraard heeft het ontwerpteam strak gelet op energiebesparing. En dat is gelukt: 343 ton CO2 per jaar, ruim 30 hectare bos!'
Peter Buurman werkt als Breeamspecialist bij Deerns en citeert Stefan van Uffelen, directeur van Dutch Green Building Council, uitgever van BREEAM-NL beoordelingssysteem voor duurzaam bouwen “….dat Outstanding eigenlijk nagenoeg onbereikbaar moest zijn.“ Maar er zijn inmiddels twee projecten (Lely en Deloitte Amsterdam Zuid) met de 5sterrenstaus en er zijn meerdere projecten in beoordeling. De vraag rijst welke uitdagingen er zijn om nog hogere scores te krijgen.
Ontwikkelingen ziet Buurman o.a. op de Materiaalscore, die blijkt in het algemeen nog laag. Minder, duurzamer, hergebruikt materiaal toepassen is nog beter. Of betere oplossingen om vervuiling te beperken, bijvoorbeeld warmtepomptechnieken doorontwikkelen, of waterberging vroeger in het ontwerp van het gebouw en haar omgeving implementeren – al dan niet eerder samenwerken met een landschapsarchitect. Meer daglichttoetreding, ook op de werkplek. Meer hybride ventilatiesystemen toepassen en natuurlijke ventilatie, ook al is dit complexer.
Uit de discussie blijkt de realiteitszin van Buijsrogge op “Breeam is een moment in de tijd. Leveranciers worden belangrijker van DBGC en Breaam kost geld. Daar waar het ordinaire bouwmodel wordt uitgeknepen, wordt er aanzienlijk geld uitgegeven aan Breeam. Het vergt veel administratietijd en het leerproces vereist meer overleg en toetsing, waardoor de afstemmingskosten stijgen. Maar het vereiste integraal ontwerpen is prettig en het bewuster omgaan met materialen is goed. Breeam is als een neutrale stok achter de deur van de opdrachtgever. “
De Lely Campus heeft voor de nieuwe productiehal duurzaamheidsniveau Outstanding (5*) en voor het kantoorgedeelte Excellent (4*) ontvangen. Ik ben benieuwd naar Breeam in use…. naar het duurzaam gebruik van het duurzaamste gebouw op het vasteland van Europa.
Iwan van Bochove maakte dit unieke bezoek mogelijk. Van Bochove is bestuurslid van Booosting en sinds dit jaar werkzaam bij Lely industries als Senior Teammanager Productdevelopment Sustainable Energy. Hij onderzoekt o.a. gaswinning uit koemest en begeleidt het Duitse windmolenproject van Lely.
Jolanda Steenhouwer
coördinator Booosting