Ontvang onze nieuwsbrief:

Verslag Vrije Vormgeving in de architectuur II

 Oosterhuis legt uit  Westra leidt de discussie

23 maart 2002: Verslag van de activiteit Vrije vormgeving in de architectuur II. De totstandkoming van het Floriadepaviljoen ‘Het Web van Noord Holland’; samenwerken om te verbeteren.


Samenwerken om te verbeteren


Met zekerheid had geen van de zeventig deelnemers spijt dat zij op 23 maart jl. de vrije zaterdag opofferden om in Hoofddorp te verzamelen voor een bijeenkomst over vrije vormgeving. Aanleiding was het paviljoen Het Web van Noord Holland van Kas Oosterhuis, dat op de Floriade 2002 vorm kreeg en waarin bezoekers interactief de zintuigen kunnen laten werken. De dag ging het over het paviljoen en de totstandkoming ervan, met als insteek ‘hoe samenwerken om te verbeteren’. We sloten af met een preview, en werden eerst getrakteerd op een serie inleidingen over vrije vormen en een ‘tegensessie’. Inmiddels is de Floriade overigens al weer gesloten.

Karel Vollers
(TUD Blob architecture & technology) leidt ons langs verschillende aspecten van onregelmatige vormen. Hij laat eigen werk zien en concentreert zich op de te leveren strijd rondom het maken. De technologie ademt vaak toch nog veel ambacht in plaats van de verwachte ‘high tech’, maar dat heeft ook te maken met het prototypische karakter van en kleine series bij de eerste projecten. Een filmpje over het explosievormen heeft toch anderzijds weer een grensverleggend aureool. Karel laat eigen werk zien, maar vestigt ook alvast de aandacht op het paviljoen, waarbij hij de vondst van de kniklijn in de plaatvormige ribben prijst om structuur en beplating bijeen te brengen.


Jeroen Mensink (JMDS architecten) neemt ons vervolgens mee in de geschiedenis getiteld ‘Een terugblik op complexe geometrische lichamen’. Zeg maar vanaf 1740 met Barokke architectuur van Balthasar Neumann, via onder andere de Sagrada Familia van Gaudi (gestart in 1883 en door hem aan gebouwd tot zijn dood in 1936), het radicaal functionalisme dat tot uiting komt in de aardappelplattegronden (kartoffelgrundisse) van Hugo Häring, en de kapel van Ronchamp van Le Corbusier (1950/1955), naar het perspaviljoen van het cricketstadion Lord’s Media Centre van Future Systems uit 1994, Future Home,en het Guggenheimmuseum dat Frank O. Gehry in de periode 1991/97 maakte in Bilbao. Jeroen pleit -net als wij gelukkig- voor afschaf van het woord ‘blob’ en verkiest ‘vrije vormen’. Dit is een beter begrip omdat het de nadruk legt op de vrijheid die je als ontwerper kan creëren.

Kas Oosterhuis (ONL) sluit aan met het paviljoen. Kas wil kunnen kneden, zelfs na het tot stand komen. Nu ergert hij zich aan de gebrekkige engineeringsinzichten en -instrumenten die zijn ruimteschepen frustreren. Te zwaar betekent immers te duur. De dimensionering zou in feite het kneden permanent moeten kunnen volgen, zodat je het gebouw maar een keer hoeft te maken. Daarbij streeft hij naar opzichzelfstaande objecten en dus niet naar bijvoorbeeld een ding op poten. Huid en constructie in één. Dan wordt het ook opeens haalbaar. Het zout-zoetwaterpaviljoen op Neeltje Jans is destijds drie keer gemaakt en hij hoopte dat het inmiddels wat directer zou kunnen. Alles werd echter veel te zwaar en naar zijn overtuiging ligt dit aan de rekentechniek en niet aan de werkelijk optredende krachten. Het pakket Diana rekent het gebouw uit als een abstractie die kennelijk niet de werkelijkheid weerspiegelt. Het stoort hem, maar tegelijk toont hij zich toch ook wel weer tevreden met het eindresultaat. Enthousiast is hij over de door Corus gesponsorde beplating Hylite. Dat is een composiet van dubbele aluminium plaat met een dunne polipropyleen kern, waardoor een sterk en veerkrachtig resultaat (je kunt er geen blijvende deuk in schoppen) wordt bereikt.

Jan Westra leidt tot slot vakkundig de ‘tegensessie’, waarin de bouwer, de constructeur zich naar Kas Oosterhuis mogen verdedigen. Bouwer Henk Meijers en Kas Oosterhuis (ONL - MS) blijken het wel eens te zijn. Waar Kas met een schaalmodel zijn gelijk probeerde aan te tonen, heeft Henk dat op schaal 1:1 gedaan: “Ik heb de structuur opgebouwd op poten en heb vervolgens voorzichtig de poten weggehaald”.
Dirk Jan Kilian die destijds voor adviseur D3BN werkzaam was, verdedigt zich met verve en overtuiging: “De constructeur neemt de verantwoording voor veiligheid en moet zich met berekeningen bij Bouw- en woningtoezicht van de gemeente verantwoorden. Het experiment met de poten is niet overtuigend, omdat op dat moment niet de maximaal optredende belasting aanwezig was. Een ander punt is dat je een aanname moet doen ten aanzien van de knopen. Deze bestaan min of meer uit semi scharnieren, omdat er in verband met toleranties van de te koppelen onderdelen speling op de boutverbindingen zit. Misschien zijn we daar te pessimistisch geweest”.

Mick Eekhout
wordt ook uit de tent gelokt. Octatube maakte een offerte die te hoog uitvielduur was, omdat Octatube meer aanbood dan was gevraagd. Mick verdedigt zich: “Ik heb ook een eigen verantwoordelijkheid. Ik vind niet dat ik een ‘niet waterdicht’ gebouw kan aanbieden. Octatube wordt er immers ook mee geassocieerd”. Paviljoen Asymptote Architects

 

Het is altijd moeilijk om aan een goede discussie een eind te breien, maar we doen het toch en nemen een preview op de Floriade om ons kritisch oog te laten verwennen en een link te maken tussen theorie en praktijk.
En daar is ze dan. Het ruimteschip, te zwaar om op te stijgen; de doorkijkblouse, te zwaar om aan te doen, maar prachtig!

Een uitnodiging voor een nieuw project en deel drie van ‘Vrije vormgeving in de architectuur’, maar dan wel op basis van een nog beter collaborative proces en minder afstand tussen ontwerper en constructeur. Tot de volgende keer!

Jos Lichtenberg
Directeur A+ | Voorzitter Booosting

 

Aankondiging Vrije vormgeving in de architectuur II

Naam:
Email:
Titel:
Commentaar:
Capcha:
Booosting platform voor koplopers in bouwinnovatie | T 06-2211 4701 | E info@booosting.nl | W www.booosting.nl