Verslag Bouwwereld activiteit 3D Betonprinten
14 januari 2019: Henk Wind (HWBouwComm) schreef een verslag over de activiteit over 3D Betonprinten, die 19 december 2018 plaatsvond op de faculteit Bouwkunde van de TU Eindhoven. In Bouwwereld 1 van 29 januari 2019 verschijnt van zijn hand een uitgebreider artikel over de stand van zaken rond 3D-printen van beton in Nederland. Hier alvast de verkorte versie.
3D betonprinten volop in ontwikkeling
3D printers spelen anno 2019 een steeds grotere rol in allerlei productieprocessen. Het printen van beton is in ontwikkeling. Maar wat zijn de technische mogelijkheden van beton printen en wat is de toegevoegde waarde? Diverse partijen zijn er naar op zoek. Zij deelden hun ervaring tijdens een middag van Booosting op de TU Eindhoven.
De eerste twee Nederlandse 3D-geprinte gebouwen die daadwerkelijk gebruikt c.q. bewoond zullen worden, staan inmiddels op stapel. De 3D-betonprinter van CyBe gaat in Teuge beginnen aan De Vergaderfabriek, nadat al eerder een laboratoriumgebouw in Dubai werd geprint; de betonprinter van de TU Eindhoven zal in de loop van het jaar woningen gaan printen voor de Eindhovense wijk Meerhoven. Waar CyBe print op locatie gaat de TU Eindhoven dat in de werkplaats doen.
Vaas en tafel
Ingenieursbureau Witteveen + Bos is bij beide projecten betrokken en was ook betrokken bij het printen van de fietsbrug in Gemert. “Na de eerste geprinte brug hebben we meer aanvragen gekregen voor zulke bruggen, maar voor ons is het de vraag of dat ‘the way forward’ is voor 3D betonprinten”, zei Marijn Bruurs van Witteveen + Bos. Voor Witteveen + Bos is het belangrijk om capaciteit te houden voor meer onderzoek naar de techniek. Voor het eigen kantoor werkte het bureau daartoe onder meer aan een vaas en aan een tafeltennistafel. De fraai gevormde vaas kan zomaar evolueren tot een mooie kolom; de materiaalbesparende constructie van de tafeltennistafel kan zo maar evolueren tot een vloer.
Green Dome
Ook Saxion Hogeschool, Lectoraat Industrial Design, is bezig met onderzoek naar 3D betonprinten. Saxion deed ervaring op met allerlei praktische aspecten, onder meer door zelf een kleine printer te bouwen, zelf een mortel te mengen en zelf te kijken hoe een ontwerp in ‘slices’ is op te delen, vertelde Ivo Vrooijink, projectleider van het RAAK MKB-project Konkreet. Het resulteerde onder meer in een groene façade, die bestaat uit een soort 3D gevormde puzzelstukjes. De vormen worden horizontaal geprint en vervolgens rechtop gezet en gestapeld. Een vervolg hierop is een Green Dome, waarin groenafval wordt ingezameld en gecomposteerd, met dubbelgekromde schaaldelen.
Eierschaal
Booosting ruimde deze middag ook tijd in voor een heel andere benadering van 3D gevormd beton, genaamd Eggshell. Joris Burger vertelde over het onderzoek aan de ETH Zürich dat daarnaar wordt gedaan. Dit onderzoek richt zich op het printen van een hele dunne kunststof bekisting, waarin vrijwel tegelijkertijd beton wordt gegoten. Er wordt bio-afbreekbaar kunststof gebruikt in een dikte van slechts circa een millimeter. Met printen van kunststof zijn vrijere vormen te maken dan met betonprinten omdat dit een thermisch proces is met een licht materiaal, waarmee gemakkelijker ‘in de lucht’ kan worden geprint. De wapening blijft wel de beperkende factor.
Meer ontwikkelingen
Johan Riezebos van Ter Steege Advies en Innovatie zette op deze Booosting-middag in zijn tegenlezing de nodige vraagtekens bij de huidige ontwikkelingen, vooral om teleurstelling te voorkomen. Hij ziet 3D-betonprinten nu te veel ingezet als marketing term, terwijl we wat nu wordt gedaan ook met ‘gewone’ technieken al kunnen. In zijn visie roept de bouw te hard dat een woning of een gebouw of een brug 3D geprint is, terwijl het eigenlijk gaat om onderdelen die worden geprint en vervolgens in elkaar worden gezet. Het lijkt soms printen om het printen. Als die zeepbel wordt doorgeprikt, zou dat de toegevoegde waarde en potentie van 3D betonprinten kunnen schaden. Riezebos pleitte dan ook vooral voor meer onderzoek om de potentie te ontdekken en te benutten.
Universitair docent Freek Bos van de TU Eindhoven waarschuwde daarbij dat veel onderzoek zich nu vooral richt op praktische toepassingen. Dat kan ten koste gaan van gedegen wetenschappelijk onderzoek. Met project Milestone probeert de TU beide elementen te combineren.
Henk Wind
henk@hwbouwcomm.nl
hwbouwcomm.nl
0610080980
meer info
aankondiging van deze activiteit
presentaties van deze activiteit
verslag Ad Tissink - Cobouw van deze activiteit