Productontwikkeling rubriek 34 Slimbouwen (2)
01 mei 2003: Booosting voorzitter Jos Lichtenberg, directeur van Buro A+ buro voor bouwproductontwikkeling te Roermond, met zijn 34e bedrijfskundige bijdrage over productontwikkeling.
Productontwikkeling rubriek 34
Slimbouwen (2)
In de vorige nieuwsbrief heb ik geschetst dat de bouw in wezen nog in een primitief innovatiestadium verkeert. Een ernstige zaak, maar het overgrote deel van de markt bouwt in de basis nog hetzelfde als de Romeinen. In de loop der eeuwen is er alleen op onderdelen en door toevoegingen (installatietechniek, isolatie, beglazingssystemen, etc.) geïnnoveerd: Innovation by addition. We zitten dus met een moloch opgescheept, die we met zijn allen ook nog normaal zijn gaan vinden.
Ter overpeinzing nog wat eye-openers:
• We hebben maar liefst 1000 kg materiaal nodig om 1 m2 vloeroppervlak te realiseren.
• Huurders huren ruimte, maar de verpakking (de materie) neemt 25% van het volume in.
• We delven materie en slepen er een aantal keren mee naar producenten van halffabrikaten, de eindproductenindustrie en de bouwplaats. We stellen er gebouwen mee samen die het technisch minimaal 100 jaar kunnen volhouden, maar die we na ca. 30 jaar weer slopen omdat ze niet flexibel zijn en omdat het aanpassen aan nieuwe eisen niet meer op een economische basis te realiseren is. Wederom moeten we de materie dan verslepen.
• 25% van het goederenwegtransport is bouwgerelateerd: de bouw kan het fileprobleem oplossen!
• Maar liefst 35% van alle afval in Nederland bestaat uit bouw- en sloopafval, en dat terwijl de bouw minder dan 10% van het BNP vormt.
Vorige keer gaf ik hiervoor enkele verklaringen, maar interessanter is de vraag of er ook oplossingen zijn?
Ik geloof sterk in de slimbouwen.nl©-strategie. Het betreft een productonafhankelijke en architectuurvolgende strategie, die het bouwproces ordent en waardoor architecten een sleutel in handen krijgen om een nieuwe rol in het bouwproces op te eisen. Daarnaast is de strategie materiaal- en volumebesparend, leidt deze tot aanzienlijke economische voordelen en geeft deze, door dematerialisering en toekomstflexibiliteit, een elementaire booost aan het Dubo-perspectief.
De truc is om het bouwproces te vereenvoudigen. Het traditionele proces loopt spaak in de afbouwfase. Men loopt elkaar voor de voeten en zo ontstaan afstemmingsverliezen en faalkosten. Installateurs moeten vaak terug komen op het werk omdat men afhankelijk is van andere disciplines. Men kan de eigen klus niet in één arbeidsgang afmaken en men moet steeds repareren wat anderen intussen weer hebben vernield. Het afbouwproces is als het ware een parallel proces, waarbij te veel disciplines tegelijk aan het werk moeten. Als je het analyseert wordt dit probleem in feite veroorzaakt doordat installatietechniek aan de Romeinse bouwaanpak is toegevoegd, zonder deze aan te passen. Het devies is dus om het leidingkluwen procestechnisch te ontrafelen.
Door het toepassen van een leidingvloer (zoals de IDES vloer en Infra+ vloer) is dat in hoge mate mogelijk. Het bouwproces is dan te vereenvoudigen tot het opknippen in grote bouwdelen die volgordelijk kunnen worden uitgevoerd:
1. Grondwerk, kelder, fundering;
2. Drager (skelet) en vloeren;
3. Huid (dak en gevel);
4. Installaties;
5. Binnenafbouw (topvloer en binnenwanden);
6. Afwerking.
Het aardige is dat slimbouwen.nl© als merknaam is geclaimd, maar als visie volstrekt vrij toegepast kan worden. Slimbouwen.nl© beoogt dus eigenlijk bestaande kennis aan elkaar te knopen, niets meer en iets minder. Eenvoudig is het als concept, de impact is des te groter. Voor architecten is het een bouwstrategie waarmee kan worden ingespeeld op een brede maatschappelijke actualiteit en waarmee de architect weer aan het roer van het bouwproces komt te staan. Hierdoor wordt de kans dat belangrijke architectuurelementen tijdens het voorbereidingsproces sneuvelen geminimaliseerd. Het bouwproces wordt een veel korter assemblageproces en de nadruk komt veel meer op de voorbereiding te liggen. De architect is dan ook initiatiefnemer. Voor de industrie is het een soort een handvat om gericht nieuwe bouwdelen te ontwikkelen die inspelen op slimbouwen.nl.
Na Infra+ ben ik ook betrokken bij initiatieven om het skelet/casco te systematiseren, de gevel als totaalbouwdeel te industrialiseren en ook om geprefabriceerde leidingsystemen te ontwikkelen die te vergelijken zijn met de kabelbomen, zoals toegepast die in de auto-industrie. Het is dus geen utopie, maar al volop werkelijkheid.
De innovatie komt op gang.
Jos Lichtenberg
Voorzitter Booosting
Directeur Buro A+ buro voor bouwproductontwikkeling
Deze rubriek is verschenen in Booosting nieuwsbrief #72
Totaaloverzicht rubriek Produktontwikkeling