Janboel #17
07 september 1998: Jan Brouwer en Jan Westra maken er in BouwWereld een Janboel van. Dat betekent een jaar lang genieten van hun briefwisseling over architectuur. Deze editie is geplaatst in BouwWereld 16 - 7 september 1998
Janboel #17
Hallo Jan,
Je pleidooi voor de architect pur sang is waarachtig. Ik had ook niet anders verwacht en ben het er op zich zelf wel mee eens, zeker in het licht van wat opleidingen zouden moeten nastreven. Echter, soms krijgen studenten de indruk dat er buiten alleen maar bloedzuivere architecten rondschuiven die de een na de ander op eigen kracht de voorkant van de bladen haalt. En dan bedoel ik niet Bouwwereld, omdat die architectuur zich niet kan handhaven te midden van een aansprekende collage, maar ook omdat die architectuur vaak als curiositeit tussen de regels van allerlei technische aspecten te vinden is. Het is overigens een plaats die door de gemiddelde geïnteresseerde misschien ook wel wordt toegedicht aan die architectuur.
Het blijft een lastig fenomeen. Enigszins te vergelijken met muziek. Terwijl op de conservatoria de grenzen van het veld worden verkend en niets meer in spelregels - laat staan in de leer - hoeft te worden terug gelezen, speelt buiten het harmonieorkest en trekt Marco Borsato nachtelijk Nederland naar de winkel met sounds uit de toeleverende industrie. Laatst was er op de VPRO een vermakelijk gesprek tussen WM, HJH, FH en CW, jou allen wel bekend, over het gebruik van bouwwerken en het misbruik van architecten om ze in te zetten ter meerdere eer en glorie, of glossy. De VPRO zelf schijnt te lijden onder de architectonische uitgangspunten die zo ingenieus zijn afgeleid van de voorschriften. "Maar, waarom dan zo'n steile trap, direct na binnenkomst", was de vraag. Eerst roltrap, toen te duur, toen te klein, toen een foutje, je kent dat wel.
Maar, en dat vond ik veel aardiger, betoogde Winy Maas dat we langzamerhand ook wel erg verwend zijn geraakt in onze interieurs, die op vele fronten een onvoorstelbaar comfort moeten geven. Hoe lang is het eigenlijk geleden dat we beseften dat gebouwen waren bedoeld om te beschutten en het ergste buiten te houden in plaats van een nieuwe wereld te scheppen die elk besef van de omstandigheden elders elimineert. Dus we maken gebouwen veel te goed. Als je daar het commentaar van Hubert-Jan Henket over de tijdelijkheid van de functie en de permanentie, het tijdloze van de onderliggende architectuur tegenover zet, dan geeft dat stof tot nadenken, ook over de positie die ontwerper met een hoofdletter O van Overzicht, maar toch ook van onmacht. omdat er wel degelijk regulerende elementen in het spel zijn betrokken die vanuit opdracht- en regelgeving worden ingezet.
Waarom steeds maar zoeken naar nieuw en anders. Waarom doen architecten dat, vroeg de gespreksleider, als je eenmaal een goed gebouw hebt gemaakt dan kun je dat toch herhalen? "Ben je wel eens in een uitbreidingswijkje geweest?", vroeg Winy Maas. Ik geloof dat de VPRO-man het niet helemaal begreep. Leuk vak architect, goed voor media amusement. Ik moest aan jouw uitspraak denken: het dak lekt, terwijl de archi tect.
Wreetings
Jan (Westra)