Janboel #10
04 mei 1998: Jan Brouwer en Jan Westra maken er in BouwWereld een Janboel van. Dat betekent een jaar lang genieten van hun briefwisseling over architectuur. Deze editie is geplaatst in BouwWereld 9 d.d. 4 mei 1998.
Janboel #10
Hallo Jan,
Het is een misvatting dat ik meer gecharmeerd zou zijn van Kundera dan van Price. Dat zal ik recht zetten. Het fascinerende van Price is dat hij het onroerende karakter van de gebouwde omgeving in zijn werken opheft en vervangt door een lichtheid en mobiliteit die al bleek uit zijn ontwerp voor het door jou reeds aangeduide Fun Palace. En dan bedoel ik een andere lichtheid dan de ‘ondragelijke lichtheid’ uit het boek van Kundera.
De interactie tussen de beweging van mens en machine en het onroerende karakter van gebouwen wordt steeds belangrijker. Overstapmachines zijn in. De toch door ons beiden bewonderde Cedric Price heeft er zich ook nogal mee bemoeid. Het plan Potteries Thinkbelt is daarvan een fascinerend voorbeeld. Hij gebruikte de rail-infrastructuur in een verarmd deel van Engeland om mobiele scholen en culturele ruimten naar de bevolking toe te brengen. Essentiële onderdelen van die activiteiten werden via het spoor vervoerd naar de plaatsen waar ze nodig waren. De wagons werden gekoppeld aan de overstapmachines. Op deze wijze ontstond een zeer dynamische architectuur.
In één van je eerdere brieven heb je reeds gewezen op de overstapmachine van Zwarts en Jansma in Rotterdam. Gebouwen staan tegenwoordig niet gewoon meer op de grond: het ondergrondse karakter neemt toe. Het moet voor architecten een merkwaardige gewaarwording zijn om binnengevels in plaats van buitengevels te moeten ontwerpen. De pr-brochures zullen er dan beslist ook anders uit komen te zien.
Bij het metrostation op de Kop van Zuid is er natuurlijk meer aan de hand dan het maken van ruimte en het maken van interieurelementen. Maar begrijpt het publiek ook wat er aan de hand is? Er is hier ook een groot aantal technische problemen opgelost. Het is interessant om te ontdekken dat wij na eerst ruimte in de hoogte te hebben gezocht nu ook het ondergrondse domein tot publieke ruimte verklaren.
Het werkterrein voor architecten is kennelijk aan het veranderen. De invloed op de infrastructuur wordt steeds belangrijker. Misschien wordt die uitbreiding van het werkterrein ook ingegeven door ordinaire financiële overwegingen. Er is in de komende decennia veel geld beschikbaar voor dit soort activiteiten. Kleine bruggen, grote bruggen, tunnels, viaducten, overal worden architecten ingeschakeld. Maar het is nog steeds niet goed zichtbaar geworden in ons landschap. We zullen maar hopen dat het lukt.
Deze hoop maakt, samen met de Prettige Gedachte uit jouw laatste brief, de “ondragelijke lichtheid van het bestaan” tussen Pasen en Pinksteren enigszins aangenamer. Daarna zien we wel verder.
Je Jan (Brouwer)