Productontwikkeling rubriek 32 Vernieuwing geremd door grondschaarste

01 januari 2003: Booosting voorzitter Jos Lichtenberg, directeur van Buro A+ buro voor bouwproductontwikkeling te Roermond, met zijn 32e bedrijfskundige bijdrage over productontwikkeling.

Productontwikkeling rubriek 32
Vernieuwing geremd door grondschaarste

Als je op het laatste moment voor een belangrijke voetbalfinale nog aan kaartjes probeert te komen komt er vrijwel altijd een illegale straathandel op gang, waarbij kaartjes van €75,- plotseling voor een paar honderd Euro worden aangeboden. Na het overlijden van Prins Claus was al snel in het nieuws dat op de markt van Delft ramen aan televisieploegen werden verhuurd voor €1.500,- per raam. Bij dit soort praktijken wordt over het algemeen heftig gereageerd. Grond kan zondermeer aan dit rijtje worden toegevoegd.

Speculanten verwerven de grond van boeren, die daarmee hun pensioen veilig stellen. Gemeenten eten vervolgens flink mee uit de ruif en de projectontwikkelaar confronteert uiteindelijk de consument met de door gecumuleerde winsten en onduidelijke marges vrijwel onbetaalbare grond. Voor een vrije kavel is het inmiddels gangbaar dat men al minimaal een Euroton of twee kwijt is en dan moet het bouwen nog beginnen. We zijn dat nog normaal gaan vinden ook. Stel je eens voor wat het betekent als bijvoorbeeld 75% van dat bedrag beschikbaar zou komen voor het bouwen zelf. En waarom zou dat niet kunnen? Prijsvergelijkingen met andere locaties tonen dit ook aan. Er is maar één factor die het grote verschil bepaalt en dat is de schaarste. Bij grond zijn het in een bepaalde regio vaak enkele grondbezitters die de dienst uitmaken en in principe de macht hebben om de markt te reguleren. Door de grond gedoseerd aan te bieden en te ontwikkelen, wordt de markt steeds afgeroomd. Zo is er ook ruimte om de hongerige gemeente, oorspronkelijke eigenaar en andere belanghebbenden mee te laten profiteren. Je hoeft geen PVDA te stemmen om het absoluut onrechtvaardig en onnodig te vinden dat partijen zich verrijken over de rug van de zich diep in de schulden stekende koper. En dat onder het toeziend oog van de overheid. Sterker nog, de overheid profiteert driftig mee en spekt de gemeentekassen met van woonconsumenten afkomstige middelen. Terwijl diezelfde overheid met subsidies, groenhypotheken en belastingvoordelen de consument verleidt om in dat stuk grond met stulp te investeren. Een vreemde omweg om rijksgelden in de gemeentekas te krijgen.

Booosting staat voor versnelling van de vooruitgang en een gevolg van de genoemde schaarste is dat het de vrije marktwerking, en daarmee veel latente innovaties, juist in de weg staat. Het helpen opheffen van die barricade zou wel eens een veel grotere impact op het innovatieklimaat in de bouw kunnen hebben dan alle concrete productontwikkelingsinspanningen bij elkaar. Natuurlijk moeten we daar vooral ook mee doorgaan, maar het geeft toch te denken.

Een licht overaanbod van grond zou een vrije marktwerking kunnen creëren. Dit kan uiteindelijk leiden tot genormaliseerde prijzen en een situatie waarbij de betaler (de consument) kan kiezen. De consument heeft nu namelijk nauwelijks invloed op de woning waarvoor hij, na vele slapeloze nachten, blijkt te zijn ingeloot. Meer vrije keuze en meer ruimte voor het bouwbudget leiden tot persoonlijke wensen, waarop aanbieders actief kunnen inspelen. '

Over innovatieprikkels gesproken…..

Jos Lichtenberg

Voorzitter Booosting
Directeur Buro A+ buro voor bouwproductontwikkeling

Deze rubriek is verschenen in Booosting nieuwsbrief #70

Totaaloverzicht rubriek Produktontwikkeling